Từ lâu, trái nhàu đã được biết đến như một loại trái cây dân dã, dễ kiếm và được sử dụng trong nhiều bài thuốc y học cổ truyền. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, ẩn chứa bên trong lớp vỏ xù xì ấy là vô vàn công dụng tuyệt vời cho sức khỏe mà nhiều người còn chưa khám phá hết. Bài viết này sẽ đưa bạn đến với những bất ngờ thú vị về công dụng của trái nhàu, hé mở những lợi ích ít ai ngờ tới mà loại quả này mang lại.
Tổng quan về trái nhàu
Trái nhàu còn được gọi với nhiều tên khác như nhàu núi, nhàu rừng, cây ngao hoặc Noni. Tên khoa học của cây là Morinda citrifolia, thuộc họ cà phê (Rubiaceae).
Cây nhàu là cây thân gỗ nhỏ, cao khoảng 6 – 8m, thân cây nhẵn, nhiều cành to. Lá mọc đối xứng, hình bầu dục, rộng 5 – 7cm, dài 7 – 15cm. Hoa nhàu màu trắng, được mọc ở cuống lá hoặc ngọn cành. Quả nhàu hình trứng, dài 5 – 7cm, mặt ngoài xù xì, khi non màu xanh lục, khi chín chuyển màu trắng hồng. Bên trong quả là thịt mềm, trắng, thơm, có nhân cứng.
Đặc điểm chi tiết của cây nhàu
- Thân cây: Cây nhàu thuộc loại cây thân gỗ nhỏ, với chiều cao trung bình từ 6 đến 8 mét, nhẵn mịn, không sần sùi, có màu nâu nhạt hoặc nâu xá, cây phân thành nhiều cành to, mọc xòe rộng tạo tán lá râm mát.
- Lá cây: Lá nhàu mọc đối xứng nhau trên cành, thường cách nhau khoảng 10 – 15cm, phiến lá hình bầu dục hoặc hình trứng, thon dài ở hai đầu. Kích thước lá dao động từ 5 – 7cm chiều rộng và 7 – 15cm chiều dài. Mặt trên lá màu xanh đậm, bóng loáng, mặt dưới màu xanh nhạt hơn, gân lá nổi rõ cả hai mặt, phân bố đều đặn.
- Hoa: Hoa nhàu mọc thành cụm nhỏ ở kẽ lá hoặc đầu cành, có màu trắng tinh khiết, với 5 – 6 cánh hoa mỏng manh, có mùi thơm dịu nhẹ, thoang thoảng hương cam quýt.
Phân bố
- Vùng hoang dã: Cây nhàu mọc hoang chủ yếu ở các vùng nhiệt đới và ôn đới, đặc biệt là khu vực Đông Nam Á và Tây Ấn.
- Việt Nam: Cây nhàu phân bố rộng rãi tại các tỉnh miền Trung như Bình Định, Khánh Hòa, Quảng Bình, Quảng Trị,… và các tỉnh miền Nam như Bình Dương, An Giang,….
- Mở rộng trồng trọt: Hiện nay, do nhu cầu sử dụng ngày càng cao, cây nhàu được trồng ở nhiều nơi khác nhau, bao gồm cả miền Bắc như Thái Bình, Hà Nội,…
Thành phần dinh dưỡng dồi dào trong trái nhàu
Trái nhàu được biết đến như một loại quả quý với nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe. Sở dĩ nhàu có những lợi ích này là do sự phong phú và đa dạng trong thành phần dinh dưỡng. Dưới đây là chi tiết về các dưỡng chất thiết yếu có mặt trong nhàu:
- Vitamin: Vitamin C, Vitamin A, Vitamin nhóm B,
- Khoáng chất: Canxi, Magie, Kali,Sắt,…
- Chất chống oxy hóa: Polyphenol, Scopoletin, Iridoid glycoside
- Chất xơ
- Axit amin
- Một số hợp chất có lợi khác như: Damnacanthal, Proxeronine
Những công dụng của trái nhàu mà ít ai biết
Cây nhàu không chỉ quen thuộc bởi khả năng thích nghi rộng rãi mà còn được biết đến như một ‘kho báu’ tiềm ẩn cho sức khỏe. Hầu hết các bộ phận trên cây đều có thể sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, trong đó, quả nhàu là bộ phận được sử dụng phổ biến nhất. Dưới đây, Gotime Eco sẽ chia sẻ cùng bạn một số công dụng của nhàu, giúp bạn giải mã câu hỏi “Tại sao trái nhàu lại ngày càng được ưa chuộng và sử dụng rộng rãi như vậy?”.
1. Trái nhàu giúp bảo vệ sức khỏe của tim mạch
Công dụng của trái nhàu là có chứa hàm lượng dồi dào các dưỡng chất thiết yếu, mang lại những lợi ích thiết thực trong việc bảo vệ và tăng cường sức khỏe tim mạch.
Nhàu chứa hợp chất xeronin, có khả năng làm giãn nở mạch máu, giúp máu lưu thông dễ dàng hơn. Nhờ vậy, nó góp phần giảm nguy cơ hình thành cục máu đông, nguyên nhân hàng đầu dẫn đến đột quỵ và nhồi máu cơ tim. Các vitamin và khoáng chất như kali, magie trong nhàu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa huyết áp, giảm nguy cơ cao huyết áp.
Nghiên cứu khoa học từ Đại học Y Khoa Illinois, Mỹ, đã chứng minh rằng sử dụng nước ép nhàu mỗi ngày giúp giảm lượng cholesterol xấu (LDL) – một kẻ thù của tim mạch, tích tụ lâu ngày trong thành mạch có thể dẫn đến xơ vữa động mạch, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tim. Nước ép nhàu chứa chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tim khỏi tác hại của các gốc tự do, giảm nguy cơ tổn thương tế bào tim.
2. Nhàu cải thiện chức năng xương khớp hiệu quả
Nước ép nhàu chứa các hợp chất chống viêm mạnh mẽ như glycoside, alkaloids, giúp giảm đau nhức khớp hiệu quả, đặc biệt là đối với những người mắc bệnh viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp. Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh khả năng giảm đau của nước épnhàu tương đương với các loại thuốc giảm đau thông thường, nhưng lại an toàn và ít tác dụng phụ hơn.
Nước ép nhàu giúp bôi trơn khớp, tăng cường độ linh hoạt, giảm cứng khớp, giúp người bệnh vận động dễ dàng và thoải mái hơn. Các chất chống oxy hóa trongnhàu còn giúp bảo vệ sụn khớp khỏi tổn thương, ngăn ngừa thoái hóa khớp hiệu quả. Một số nghiên cứu cho thấy nước ép nhàu có khả năng kích thích sản sinh tế bào sụn mới, giúp phục hồi sụn khớp bị tổn thương do viêm khớp hay tai nạn.
Xem thêm: Gia công cốm nhàu viên đóng gói
3. Tăng cường trí nhớ hiệu quả với trái nhàu
Trí nhớ là một chức năng quan trọng của não bộ, giúp chúng ta tiếp thu, ghi nhớ và lưu trữ thông tin. Tuy nhiên, theo thời gian, trí nhớ có thể suy giảm do nhiều yếu tố như tuổi tác, chế độ dinh dưỡng, stress,… Trái với hàm lượng dưỡng chất dồi dào được xem là thần dược giúp tăng cường trí nhớ hiệu quả.
Trái nhàu chứa hợp chất scopolin có khả năng giãn nở mạch máu, tăng cường lưu thông máu lên não. Nhờ vậy, não bộ được cung cấp đầy đủ oxy và dưỡng chất, giúp cải thiện trí nhớ và khả năng tập trung. Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh công dụng củanhàu có thể giúp cải thiện trí nhớ ở những người mắc bệnh Alzheimer hoặc suy giảm trí nhớ do tuổi tác.
4. Trái nhàu hỗ trợ điều trị ung thư
Trái nhàu, với hàm lượng dưỡng chất dồi dào, được xem là một tiềm năng mới trong cuộc chiến chống lại căn bệnh ung thư quái ác.Công dụng của trái nhàu trong hỗ trợ điều trị một số loại ung thư như: ung thư vú, ung thư gan, ung thư phổi,… đã được một số nghiên cứu chứng minh.
Nhàu kích thích quá trình apoptosis ở tế bào ung thư, từ đó ức chế sự phát triển và tiêu diệt các tế bào ung thư hiệu quả. Và ngăn chặn quá trình hình thành mạch máu mới nuôi dưỡng khối u, làm giảm tốc độ phát triển và lây lan của ung thư. Bên cạnh đó, nhàu cũng giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ cơ thể chống lại tác nhân gây ung thư.
5. Nhàu là nguyên liệu làm đẹp da
Làn da trắng sáng, rạng ngời luôn là niềm tự hào của mỗi người phụ nữ. Tuy nhiên, theo thời gian và tác động của môi trường, da sẽ dần mất đi vẻ đẹp tràn đầy sức sống và mịn màng ban đầu. Lúc này, nước épnhàu với hàm lượng dưỡng chất dồi dào giúp phái đẹp lấy lại làn da mịn màng, tươi trẻ của mình.
Trái nhàu chứa hàm lượng cao vitamin C và các axit amin thiết yếu, giúp kích thích sản sinh Collagen – “chìa khóa” cho làn da săn chắc, mịn màng. Đây còn là nguồn cung cấp dồi dào các chất chống oxy hóa mạnh mẽ như vitamin E, polyphenol, giúp bảo vệ da khỏi tác hại của gốc tự do – nguyên nhân chính gây lão hóa da, nếp nhăn, nám, tàn nhang.
Cách sử dụng giữ nguyên được công dụng của trái nhàu
Trái nhàu được ví là một món quà quý báu từ thiên nhiên và được biết đến với hàm lượng dinh dưỡng dồi dào, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Dưới đây là các cách sử dụng giữ nguyên được những công dụng của nhàu phổ biến và hiệu quả:
Nước ép trái nhàu
Nguyên liệu: Trái nhàu chín, nước lọc.
Cách chế biến:
- Rửa sạch nhàu, loại bỏ hạt và vỏ cứng.
- Cắt nhỏ nhàu và cho vào máy ép lấy nước.
- Pha loãng nước ép với nước lọc theo tỷ lệ thích hợp.
Cách sử dụng: Uống 30ml nước ép nhàu nguyên chất mỗi ngày hoặc pha loãng với nước lọc, nước trái cây khác.
Rượu trái nhàu:
Nguyên liệu: Trái nhàu chín, rượu trắng, đường (tùy chọn).
Cách chế biến:
- Rửa sạch trái nhàu, loại bỏ hạt và vỏ cứng.
- Cắt nhỏ nhàu và cho vào bình thủy tinh.
- Đổ rượu trắng vào bình sao cho ngập nhàu.
- Thêm đường (tùy chọn) để tạo vị ngọt.
- Đậy kín nắp bình và ngâm trong 30-45 ngày.
Cách sử dụng: Uống 30ml rượunhàu mỗi ngày trước bữa ăn.
Trà trái nhàu:
Nguyên liệu: Trái nhàu sấy khô, nước sôi.
Cách chế biến:
- Lấy 10-15g nhàu sấy khô cho vào ấm trà.
- Đổ nước sôi vào ấm và hãm trà trong 5-10 phút.
Cách sử dụng: Uống trà nhàu nóng hoặc nguội đều được. Có thể thêm mật ong hoặc đường phèn để tạo vị ngọt.
Bột trái nhàu:
Nguyên liệu: Trái nhàu chín, máy sấy.
Cách chế biến:
- Rửa sạch trái nhàu, loại bỏ hạt và vỏ cứng.
- Cắt nhỏ nhàu và sấy khô hoàn toàn.
- Nghiền trái nhàu sấy khô thành bột mịn.
Cách sử dụng:
- Pha 1 muỗng cà phê bột trái nhàu với nước ấm hoặc sữa.
- Có thể thêm mật ong, sữa đặc hoặc trái cây xay nhuyễn để tăng hương vị
Xem thêm: Gia công bột trái nhàu sấy lạnh – Bí quyết sống khỏe từ thiên nhiên
Một số điều mà bạn cần biết trước khi sử dụng trái nhàu
- Song song với những công dụng của trái nhàu mang đến thì vẫn có một số điều người dùng cần biết để có sự cân nhắc cẩn thận trước khi sử dụng loại trái này:
- Do hàm lượng kali cao, trái nhàu có thể gây ra một số nguy cơ cho thai nhi, bao gồm: sinh non, ngộ độc thai kỳ, dị tật bẩm sinh, sảy thai (đặc biệt trong 3 tháng đầu thai kỳ)
- Trái nhàu có tác dụng hạ huyết áp. Do đó, người bệnh huyết áp thấp không nên sử dụng loại quả này thường xuyên. Việc sử dụng nhàu có thể khiến huyết áp tụt giảm đột ngột, gây nguy hiểm cho sức khỏe.
- Vị chua của nhàu có thể gây đau dạ dày, ợ chua, trào ngược dạ dày nếu sử dụng lúc đói.
- Nước ép trái nhàu có thể phản ứng với một số thành phần trong thuốc, đặc biệt là thuốc điều trị huyết áp cao và thuốc làm chậm quá trình đông máu.
- Một số nghiên cứu cho thấy việc sử dụng nhàu liều cao có thể gây ra một số tác hại như: tổn thương gan, suy gan, buồn ngủ, rối loạn nhịp tim.
Trái nhàu với những thành phần dinh dưỡng dồi dào và đa dạng đã mang đến nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe con người. Tuy nhiên, để phát huy tối đa hiệu quả của trái nhàu, chúng ta cần sử dụng một cách hợp lý. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai, cho con bú và người đang sử dụng thuốc.
Với những thông tin trên, Gotime Eco hy vọng bạn đã có cái nhìn đầy đủ và khách quan về công dụng của trái nhàu. Hãy sử dụng nhàu một cách thông minh để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình!